Wstęp
Egipskie rzeźby cechowała surowość, prostota, dostojeństwo i statyczność, zrównoważenie pionów i poziomów oraz brak prześwitów. Artyści mieli wytyczone bardzo ścisłe reguły, których musieli się trzymać tworząc swoje dzieła i tak rzeźby musiały mieć układ frontalny, czyli przedstawiać postać z przodu. Oczywiście zgodnie z kanonem postaci musiały mieć wyidealizowane rysy twarzy pozbawione wad i oznak starzenia się.
Ponieważ rzeźba powstawała z kamiennego ciosu, jej forma była blokowa, zwarta, zamknięta w tym kawałku surowca i robiona tak, by osiągnąć maksimum działania przy najoszczędniejszych środkach, stąd czytelność i duża siła wyrazu. Wielkość posągów wynikała z hierarchicznych relacji a nie fizycznych cech – faraon był zawsze wyższy niż osoby mu poddane.
Wielki Sfinks w Gizie
Posąg ten ma ciało lwa i ludzką głowę, ma wymiary 20 m wysokości i 73 m długości. W najszerszym miejscu twarz ma ponad 4 m. Powstał ok. 5000 lat temu. Zbudowany został przez faraona Chefrena (głowa Sfinksa jest najwyraźniej jego portretem). Od wieków Sfinks stanowi symbol zagadkowości i tajemniczości. Przypuszcza się, że jest on strażnikiem leżących za nim piramid. informacja Ma królewskie nakrycie głowy i królewską kobrę na czole. Brakuje części nosa, a brody całkowicie, prawdopodobnie pierwotnie był otynkowany i pomalowany na czerwono. W Nowym Państwie pozostawał Sfinks w związku z kultem słońca i uchodził za symbol Horusa (egipski bóg słońca). Budowlę często przysypywał piasek. Do 1926 r. Sfinks był zagrzebany po szyję w piasku. Ostatnio został poddany konserwacji w latach 90. ubiegłego wieku.
Mykerinos z małżonką
Posąg wykonany z łupku, odznacza się miękkim modelunkiem struktury ciała. Powstał ok 2500 lat p.n.e Jest to nietypowe, jak na kanon egipski przedstawienie postaci. Artysta nie tylko zrównał wzrostem króla i królową, ale ukazał zażyłość pomiędzy małżonkami poprzez gest, w którym królowa obejmuje króla prawą ręką. Obydwie postaci ukazane są w lekkim wykroku, czyli w postawie zastrzeżonej dla posągów mężczyzn. Wraz z kilku triadami rzeźba ta zdobiła dolną świątynię grobową należącą do piramidy Mykerinosa w Gizie. Rzeźba znajduje się w Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie.
Posąg Chefrena
Posąg Chefrena powstał po 2570 p.n.e. Wykonany z ciemnego diorytu. Przedstawia on faraona siedzącego na tronie. Nogi tronu zostały wyrzeźbione jako figury lwa, a sam tron zdobiony jest reliefem przedstawiającym heraldyczny emblemat Sema-taui, symbolizujący połączenie Obu Krajów, Górnego i Dolnego Egiptu. Głowę Chefrena obejmują skrzydła Horusa, który chroni władcę. Rzeźba ta znajduje się w Muzeum w Kairze.
Triada Mykerinosa
Rzeźba powstała ok. 2500lat p.n.e. Prawdopodobnie Triad Mykerynosa było osiem. Triada króla Mykerinosa, przedstawia władcę w koronie górnego Egiptu z boginią Hathor z krowimi rogami obejmującymi tarczę słoneczną i uosobieniem jednego z nomów egipskich. Triady Mykerinosa, to najstarsze zachowane w Egipcie kompozycje trzech postaci. Widoczny kanon, idealiozacja i hierarchizacja. Obecnie posąg znajduje się w Muzeum Egipskim w Kairze.
Skryba z Sakkara
Rzeźba powstała ok. 2500 lat p.n.e. Siedzący skryba jest rzeźbą pełnoplastyczną, wykonaną z wapienia i polichromowaną. Przedstawia półnagiego mężczyznę, ukazanego w pozie siedzącej, ze skrzyżowanymi nogami. Ukazany jest en face, na twarzy rysuje się lekki uśmiech. Skryba ma duży nos, duże ciemne oczy z zaznaczonymi konturami i silnie podkreślonymi łukami brwiowymi, krótko przystrzyżone włosy. Charakteryzuje się masywną budową ciała o kubicznym kształcie. Cechy anatomiczne zostały ograniczone do minimum: zarysu obojczyków, uwydatnienia brzucha, przepony i klatki piersiowej. Na okrywającej biodra i uda przepasce leży częściowo rozwinięty zwój papirusu, trzymany w lewej ręce, prawą zaś podpiera materiał, na którym pisze – pomimo braku narzędzia pisarskiego – świadczy o tym charakterystyczny dla tej czynności układ dłoni.
Paleta Narmera
Paleta Narmera powstała ok. 3100r. p.n.e. Narmer był pierwszym faraonem pierwszej dynastii, zjednoczył mieszkańców Egiptu górnego i dolnego. Paleta to dwustronny relief. Na jednej stronie Narmer jest pokazany w czerwonej koronie symbolizującej Dolny Egipt, na drugiej w kornie białej (symbol górnego Egiptu). Narmer jest nienaturalnie dużych rozmiarów co podkreśla jego boskość i wyższość. To prawdopodobnie najstarszy na świecie dokument historyczny. Powstał z zielonego łupka. Przedstawia historie zjednoczenia Egiptu w poziomych pasach. Krowie głowy flankują hieroglif Narmera jak pylony (przysadziste wieże) przy wejściu do egipskiej świątyni. Hathor była uważana za matkę faraonów dlatego umieszczono imię Narmer miedzy jej podobiznami sugerując jego boskość. Na palecie znajduje się również bóg-sokół Horus który był bogiem wojny i światłą. Symetria splotu zwierząt sugeruje równość 2 części Egiptu.
Ogólnie paleta daje obraz silnego zjednoczonego Egiptu i boskiego władcy nim panującego.
Złota maska Tutenchamona
Maska grobowa faraona Tutenchamona powstała ok XIV wieku p.n.e. Została znaleziona w jedynym niesplądrowanym grobowcu w Dolinie Królów. Jej precyzyjnie wykonanie doskonale oddaje rysy młodego króla. Na czole maski umieszczono królewski ureusz - głowę kobry i sępa - symbol władzy królewskiej, mający zapewnić ochronę zmarłemu. Sztuczna broda z zagiętym końcem symbolizować miała związek faraona z Ozyrysem. Ozdobiono ją inkrustacjami turkusów i karneoli. Pochodzenie złotej maski Tutenchamona nie jest jednak znane. Przechowywana jest w Muzeum Egipskim w Kairze.
Kolosy Memnona
Posągi faraona Amenhotepa III z XVIII dynastii o wysokości 15,60 m (z postumentem 17,90 m). Waga każdego kolosa to około 800 ton. Postawiono je około 1370 p.n.e. w Tebach Zachodnich. Jest to jedyna zachowana część świątyni grobowej tego faraona, zniszczonej prawdopodobnie przez trzęsienie ziemi już za panowania Merenptaha. Dalsze zniszczenia poczynione były przez obfite wylewy Nilu.
Posągi wykuto z bloków skalnych kwarcytu. Przedstawiają faraona zasiadającego na tronie. W przedniej części tronu, po bokach faraona, wyrzeźbiono dwie niewielkiej wysokości postacie kobiet. Są to żona faraona Teja i jego matka Mutemuja. Boczne ściany tronu zdobi relief złożony z dwóch bóstw obrazujących Nil. Postacie te łączą ze sobą symboliczne rośliny w tzw. znak sema taui (połączone ze sobą papirus i trzcina wokół rdzenia z tchawicy i płuc zwierzęcia); jest to symbol ponownego zjednoczenia Egiptu. Powyżej wypisane jest imię faraona.
